پایان نامه جزا و جرم شناسی فردی کردن مجازاتها در حقوق ایران

فردی کردن مجازات ها که ما در این تحقیق به دنبال تبیین و بررسی آن از زوایای مختلف هستیم ؛ یکی از ابزارهای اجرای عدالت کیفری است که در قرون اخیر توجه عدالت خواهان را به خود مشغول کرده است پدیده ای است که مجازات در طول حیات تکاملی خود به آن رسیده است وهدفی را دنبال می کند که آزادی خواهان، در مقابل ظلم و خفت ها، بی حد و حصری که به مجرمان روا داشته می شد؛ در پاسخ به ندای خود آن را دنبال می کرده اند.

فردی کردن مجازات ها یعنی : اتخاذ تدبیر کیفری مناسب با شخصیت واقعی مجرم که لازمه آن شناخت شخصیت واقعی مرتکب جرم از طرف قاضی کیفری می باشد و برای شناخت حاصل نمی شود جز با تشکیل پرونده شخصیت که قاضی کیفری آن را همراه با پرونده کیفری تشکیل می دهد پرونده کیفری به توصیف کیفیت و نحوه عمل مجرمانه می پردازد و پرونده شخصیت، حاوی اطلاعات کاملی از خصوصیات بدنی و روانی و زیست شناسی و اجتماعی بزهکار می باشد .شناخت دقیق شخصیت بزهکار که قاضی با تشکیل پرونده شخصیت و اخذ نظریات کارشناسی متخصصان علم مختلف و لحاظ آن در پرونده شخصیت به آن دست پیدا می کند که به وی کمک می کند تا با شناخت عوامل مختلف تاثیر گذار در پدیده مجرمانه و تعیین سهم هر یک از این عوامل و میزان سهم اراده آزاد مرتکب انگیزه های ارتکاب جرم، بهترین تدبیر را در برخورد با مجرم اتخاذ نماید؛ به طوری که بتواند باعث اصلاح و بازپروری مجرم شده و او را به آغوش جامعه و خانواده بازگرداند.

این تحقیق با پرداختن به زوایای مختلف پدیده فردی کردن مجازات ها و تبیین و تحلیل مسائل مربوط به آن، این موضوع را از آرا و نظریات اندیشمندان بیرون کشیده و با ارائه راه حل های عملی پیش گذاشتن مدرن ترین روش های برخورد با مجرمین و ارائه بهترین روش برخورد با مجرمین نموده است امید است توانسته باشیم سهمی هر چند بسیار اندک در راستای تحقق عدالت کیفری ایفا نموده باشیم.

کلید واژگان: مجازات - فردی کردن - عدالت - شخصیت

شناخت پیشینه و مفاهیم و اصطلاحات مرتبط با فردی کردن مجازات ها

تعریف مفاهیم و اصطلاحات

در خصوص فردی کردن مجازاتها مفاهیم مختلف مورد بحث قرار می گیرد افراد باید متناسب با ارتکاب جرم متحمل مجازات آن را داشته باشند و جرم انجام شده در جامعه باید به همان طریق پیگیری و قابل مجازات باشد و از نظر مفاهیم و اصطلاحات جرم تعاریف متعددی را دارا می باشد که عبارتند از :

گفتار اول : جرم

تعریف جرم: یکی از اصطلاحاتی که در طول نگارش این پژوهش چندین بار مورد استفاده قرار گرفته جرم می باشدکه لزوما جهت دست یابی به اهداف مورد نظر و رسیدن با نتایج مفید بایستی از همان ابتدا ما به یک تعریف کامل و مرتبط با موضوع از کلمه جرم دست پیدا نمائیم چنانچه از تعریف جرم به معنای وسیع آن توجه کنیم و آن را مترادف با گناه (کبیره و صغیره) بدانیم مصادیق آن را گسترش داده ایم ولی هدف ما بیشتر محدود کردن دامنه آن و تلاش در جهت تعیین عکس العمل مناسب در مقابل آن می باشد و اینک به بررسی تعاریف مختلف از جرم می پردازیم.

یک- تعریف لغوی جرم

جرم در لغت به معنای گناه، خطا و بزه به کار می رود، در معنای گناه نیز به کار بد، بزه، عمل زشت، نافرمانی، معصیت و جرم اشاره شده است درفرهنگ دهخدا جرم به معنی گناه وتعدی آمده است.

اصل معنی جرم، بریدن میوه از درخت است و برای هر کسب و کار زشت و مکروه، استعاره شده است و به معنی وادار کردن به کار ناپسند نیز اطلاق شده است .

دو-تعریف اصطلاحی جرم

کنش های مثبت یا منفی مخالف نظم اجتماعی افراد در جامعه که به موجب قانون برای آن مجازات یا اقدامات تامینی و تربیتی تعین شده باشد جرم نام دارد.

از نظر جامعه شناسان جرم عملی است مخالف منافع انسانی جامعه، اعم از این که مورد عنایت قانون گذار قرارگرفته یا نگرفته باشد.

دورکیم جامعه شناس مشهور فرانسه درباره جرم چنین می گوید :

ما می توانیم وجود یک سلسله از عملیات را اثبات کنیم که اجتماع علیه آن ها واکنشی به صورت مجازات نشان می دهد از این سلسله عملیات گروهی می توان چیزی درست کردو به آن تعریف مشترکی بنام جرم داد

سه-تعریف جرم از دیدگاه های مختلف

جرم عبارت از اینکه افعالی که مغایر با احکام یا اوامر خداوند متعال و نیز مواردی که مخالف با موازین اجتماعی جامعه هست که از نظر بسیاری از افراد کار زشت و ناپسند محسوب می شود و هرکس با توجه به میزان تقصیر خود در ارتکاب جرم باید به همان میزان مجازات گردد در این باره به بیان تعریفی چنداز نظریات مختلف می پردازیم:

الف-تعریف جرم از نظر فقها

جرم انگاری در هر نظام کیفری ریشه درارزش های پذیرفته شده آن مکتب دارد و به همین دلیل نظام کیفری در هر جامعه نشان دهنده ارزش های مورد تایید آن جامعه است اسلام نیز با توجه به ارزش های واقعی در زندگی انسان کلیه اعمالی را که به نوعی ارزش های اساسی مربوط به زندگی فردی و اجتماعی را مورد تهدید قرار میدهد جرم دانسته و به تناسب اهمیت آن ارزش ها برای جرایم، مجازات مقرر نموده است .

جرم از دیدگاه اسلام هر فعل یا ترک فعل است که با مصالح و مفاسد واقعی انسان اعم از مادی و معنوی و دنیوی و اخروی ارتباط پیدا می کند .

از نظر فقها و یا به تعبیر دیگر دیدگاه اسلام، افعالی جرم تلقی می شود که مغایر با احکام یا اوامر و نواهی باری تعالی باشند این افعال در قرآن کریم با نام های مختلف از قبیل سوء ، اثم، جناح و ..مذکور است .

جناح(گناه) که موضوع حدود و تعزیرات اسلامی است شامل هر فعلی ولو آنکه تنها جنبه شخصی داشته باشد یعنی مفسده ی آن عاید خصوص مرتکب گردد نیز می شود مانند: رده، شرب، خمر، کذب، ترک واجبات و غیره، تعریف جرم، تعریف عام است که می توان آن را برائم و معصیت و خطیئه نیز تسری داد و در این تعریف ، همه دارای یک ماهیت هستند و عبارتنداز :

نافرمانی خدای تعالی و سرپیچی از اوامر و نواهی او که به دنبال آن استحقاق مجازات وجود دارد.

ب-تعریف جرم از دیدگاه حقوق دانان

علمای حقوق کیفری هر یک ، جرم را به گونه ای تعریف کرده اند هر یک از این تعاریف اغلب از گرایش های نظری مکتب های خاصی ملهم بوده است برای نمونه مکتب عدالت مطلق جرم را هر عمل مغایر اخلاق وعدالت، تعریف کرده است یا بنا به تعریف گاروفالو یکی از بنیان گذاران دانش جرم شناسی ، جرم عبارت است از : تعرض به احساس اخلاق بشر که شفقت و درستکاری را شامل می شود یا به تعبیری دیگر جرم عبارت است از عملی که خلاف نوعی از احساسات شرافتمندانه و خداپسندانه انجام شود

در تعریف دیگری از حقوقدانان فرانسه، علاوه به عنصر قانونی و مادی جرم، عنصر روانی نیز در تعریف منظور شده است طبق این تعریف جرم عبارت است از تجلی خطاکارانه ی اراده مشخص برخلاف حق که قانون برای آن کیفر تعیین کرده است. کارا در تعریف جرم می گوید:

هر عمل مغایر اخلاق وعدالت،تعریف کرده است یا بنا به تعریف گاروفالو یکی از بنیان گذاران دانش جرم شناسی،جرم عبارت است از : تعرض به احساس اخلاق بشر که شفقت و درستکاری را شامل می شود یا به تعبیری دیگر جرم عبارت است از عملی که خلاف نوعی از احساسات شرافتمندانه و خداپسندانه انجام شود

دقیق ترین و ساده ترین تعریف از جرم این است که جرم چیزی است که قانون جزا آن را منع کرده است ، یعنی فعل یا ترک فعلی که در قانون قابل مجازات است ماده 2 ق. م مصوب سال 1370 در مورد تعریف جرم به ضمانت اجرای کیفری مجازات های مقرر در ماده 12 قانون مزبور اکتفا نموده و مقرر می دارد هر فعل یا ترک فعلی که قانون برای آن مجازات تعیین کرده باشد جرم محسوب می شود

هدف مادر این تحقیق تعریف قانونی از جرم است که به عنوان مثال می توان از جرائمی چون جرم اجتماعی، انضباطی ، جرم مدنی، مرتبط ، مختلط، جرم خلافی ، عمد، شبه عمد و .... را نام برد.